Çok değil, yaklaşık 1 sene önceydi. Pandemiyle birlikte herkes şaşkına dönmüş, Çin’e ihracat durma noktasına gelmiş, doğaltaş sektörü özellikle mart-nisan aylarında kabus gibi bir tabloyla karşı karşıya kalmıştı. Ancak hayat iyisiyle, kötüsüyle büyük sürprizleri içinde barındırıyor. 2020’nin ikinci yarısından itibaren yavaş yavaş çarklar dönmeye başladı, Türk doğaltaş sektörü 2020’yi yüzde 6.8 gibi kabul edilebilir bir düşüşle kapattı. Ancak işaretler, 2021 için umut vericiydi.
Hani derler ya… Karanlıkların en yoğun olduğu an, aydınlığa en yakın andır. Tam da öyle oldu. 2021’e umutlu giren sektör, ilk 5 aylık süreçte ciddi bir ivme yakaladı. Önce genel rakamlardan başlayalım. Türkiye, Ocak-Mayıs 2021 döneminde 3 milyon 65 bin 918 tonluk doğaltaş ihracatı gerçekleştirdi. Satılan doğaltaş miktarı, yüzde 44.6 oranında artarken, kasamıza giren rakam da 804 milyon 945 bin 307 dolar olarak kayıtlara geçti. Türk doğaltaş sektörünün kazancı, 2020’nin ilk 5 ayına oranla yüzde 35.2 oranında arttı.
Doğaltaş ve ihracat yan yana gelince, ilk baktığımız nokta Çin oluyor kuşkusuz… 2018’in ikinci çeyreğinden itibaren sıkıntılı bir sürece giren, düzenli olarak gelir kaybı yaşadığımız bu en önemli pazarımız da, 2021’le birlikte atağa kalkmış görünüyor. Ocak-Mayıs 2021 döneminde Çin pazarına 1 milyon 330 bin 479 tonluk ihracat gerçekleştiren Türkiye, 265 milyon 187 bin 814 dolarlık girdi sağladı. Elde edilen gelir, geçen yıla oranla yüzde 50.4 artarken satılan ürün miktarının da yüzde 52.9’luk artış gösterdiğinin altını çizelim.
Blok pazarının en önemli ikinci durağına geçiyoruz. Pandemi etkisinin en fazla hissedildiği ülkelerden olan Hindistan’a… 2020 yılını yüzde 33’lük küçülme ile kapatan, Türkiye’nin en fazla ihracat gerçekleştirdiği 4. ülke iken 7. basamağa gerileyen Hindistan’a da 2021’le ilgili ‘bahar’ geldi adeta. 2021’in ilk 5 ayında Türkiye’den toplam 115 bin 103 tonluk blok mermer ithal eden Hindistan, 27 milyon 494 bin 608 dolarlık ödeme gerçekleştirdi. Türkiye bir kritik pazarda yüzde 126’lık bir gelir artışı yaşarken, satılan ürün miktarındaki artış da yüzde 153.2 olarak kayıtlara geçti.
2020’ye baktığımızda en büyük sıkıntı kuşkusuz blok pazarında yaşanmıştı. Çin ve Hindistan’ın hareketlenmesi, doğal olarak blok pazarının genel istatistiklerine de yansıdı. 2020’yi yüzde 23.2’lik gelir kaybıyla tamamlayan blok ihracatçıları, 2021’e deyim yerindeyse rüzgar gibi girdi. Türkiye’nin blok satışından elde ettiği gelir, geçen yılın ilk 5 aylık dilimine oranla yüzde 53.1 artış gösterdi. 1 milyon 705 bin 428 tonluk blok ihracatı karşılığında, Türk doğaltaş sektörünün kasasına 318 milyon 786 bin 105 dolar girdi.
Geçelim işlenmiş ürün pazarına. Ne mutlu ki, blok pazarında olduğu gibi işlenmiş ürün pazarında da dikkat çeken bir büyüme göze çarpıyor. 2021’in ilk 5 ayında 776 bin 947 tonluk işlenmiş mermer ihraç eden Türkiye, 304 milyon 397 bin dolarlık kazanç sağladı. İşlenmiş mermer ihracatındaki büyüme yüzde 15.9 olurken, işlenmiş traverten pazarı daha da hareketliydi. Yüzde 49.3’lük gelir kaybının dikkat çektiği traverten pazarında 391 bin 792 tonluk ihracat karşılığında 140 milyon 981 bin 237 dolarlık girdi sağlandı.
İşlenmiş mermer ve işlenmiş traverten satışı deyince de gözler doğal olarak ABD pazarına çevriliyor. 2021’le birlikte ABD’de de işler yolunda gibi görünüyor. Ocak-Mayıs 2021 döneminde Türkiye, ABD’ye 405 bin 477 tonluk ihracat gerçekleştirdi. Bu satış karşılığında kasaya giren rakam 175 milyon 183 bin 850 dolar oldu. Elde edilen gelir geçen yılın ilk 5 aylık dilimine oranla yüzde 63.8 artarken, satılan ürün miktarındaki büyüme yüzde 61 olarak kayıtlara geçti.
Türkiye için son dönemde değeri giderek artan iki pazara değinmemek olmaz. Bunların başında AB pazarı geliyor. Burada Fransa ve Almanya’nın lokomotif konumunda olduğunu belirtelim. Fransa pazarındaki yüzde 72’lik büyüme ve 42.8 milyon dolarlık gelir, 2021 yılı sonunda bu ülkeye ihracatımızın 100 milyon dolar barajını aşabileceğini gösteriyor. Aynı şekilde Almanya pazarında da yüzde 77.4’lük büyüme hemen fark ediliyor. Dikkat çeken ikinci durak ise Irak ve İsrail. Türkiye’nin Irak’tan elde ettiği gelirini yüzde 83, İsrail’deki gelirini ise yüzde 28 oranında artırdığının altını çizelim. Ancak Yakın ve Orta Doğu Asya pazarındaki genel istatistikler, Suudi Arabistan pazarının kontak kapatması nedeniyle yüzde 16’lık gelir kaybını yansıtıyor.
