Yeni bir yıl başlarken, iş adamlarının tatili sona erdiğinde kendilerini nasıl bir ortamın beklediğini merak ederek planlarını yapmalarının da zamanı gelmiş olur. Taş sektörünü etkileyebilecek farklı faktörleri analiz etmeye çalışırken, hiç kontrolümüzde olmayan faktörlerle en azından bir dereceye kadar seçim şansımızın olduğu faktörleri birbirinden ayırmak faydalı olacaktır.
Kontrolümüzde olmayan faktörler
The political factors which can affect the stone industry are potential trade and tariff wars which have made so much news recently. It remains to be seen how much tariffs are actually imposed and whether natural stone will also be included in the list.
Savaşlar
Taş sektörünü etkileyebilecek siyasi faktörler, son zamanlarda çok fazla haber konusu olan potansiyel ticaret ve tarife savaşlarıdır. Gerçekte ne kadar gümrük vergisi uygulanacağı ve doğal taşın da listeye dahil edilip edilmeyeceği henüz belli değil.
Çatışmalar
Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmalar sektörü daha yüksek enerji fiyatları ve Asya ile Avrupa arasında daha uzun nakliye süreleriyle karşı karşıya bırakarak etkiledi.
2025’te işlerin nasıl yürüyeceğini kim bilebilir?
Faiz oranları
Faiz oranlarının nihayet düşmeye başlaması, ekonomik alandaki olumlu bir eğilim. Bu oranların düşmeye devam edip etmeyeceği ve ne kadar düşeceği, 2025 yılında ticari faaliyetleri etkileyecek temel sorulardan.
Nakliye ücretleri
Bir başka olumlu eğilim de, uluslararası ticarette hasara yol açan, gecikmelere neden olmanın yanı sıra işletme sermayesini de bağlayan nakliye ücretlerinin 2024 yılının sonuna doğru son 3 yılda olduğundan çok daha düşük bir seviyede sabitlenmiş görünmesi. Peki bu şekilde kalacaklar mı?
Yükselen konut fiyatları
Dikkate alınması gereken önemli bir faktör de, pek çok ülkede konuk fiyatlarının tavan yapmasının ana nedeninin, önceki patlamalardaki spekülasyonların aksine gerçekten karşılanmamış bir talep olması. Birkaç yıl boyunca yeterli konut inşa edilmemesi temel suç. Sosyal bir gerçeklik olan bu durum artık politik bir sorun haline gelmiş durumda ve pek çok şey politika yapıcıların giderek büyüyen ve artık görmezden gelemeyecekleri bu büyük soruna nasıl yanıt vereceklerine bağlıdır. Konut inşaatlarındaki yükseliş, doğal taş sektörüne en azından bir ölçüde fayda sağlayacaktır.
Borsa
Giderek artan sayıda uzmana göre borsa, en azından ABD’de, şu anda balon bölgesinde. Ciddi bir düzeltme, ilgisiz ekonomik faaliyetlerde kötü etkiler yaratabilir.
SEKTÖRE ÖZGÜ FAKTÖRLER
Trendler:
- 2024 yılında doğal taş sektöründeki geleneksel B2B fuarlarında daha az katılımcı ve daha az ziyaretçi görüldü. Ancak taş şirketleri, iç dekoratörleri ve mimarları hedefleyen fuar ve etkinliklerde daha fazla yer almış. Spesifikasyon belirleyicilere ulaşmaya yönelik bu daha büyük girişimin 2025 ve sonrasında da devam etmesi muhtemel.
- Yeni dokular ve yüzeylerde daha fazla deneme yapılması artık daha yaygın bir özellik haline geldi. Ancak hala gidilecek uzun bir yol var.
- Daha önce hacme odaklanmış olan büyük ölçekli şirketlerde ciddi küçülmeler gerçekleşti. Artık katma değere odaklanılıyor ve dünyanın dört bir yanındaki büyük ölçekli şirketlerin çoğu artık çok daha az insan çalıştırıyor. Modern makine tesisatına sahip daha küçük şirketler aslında daha iyi durumdalar, daha esnekler ve daha yenilikçi olduklarını gösterdiler.
DÜNYADA 2025’A DAİR BEKLENTİLER
1. ÇİN
Çin artık projelerde kullanılan bir yapı malzemesi olarak doğal taş pazarından, dekorasyonda kullanılan birinci sınıf taşlar için hızla büyüyen bir pazara geçiş yapıyor. İnşaat faaliyetlerinin 2025 yılında önemli ölçüde iyileşmesi beklenmediğinden, 2025 yılında daha fazla talep görecek olan yine premium taşlar olacaktır. Çinli taş şirketleri de hızla tasarıma ve mobilya gibi yeni uygulamalara ağırlık vermeye başladı. Dünyanın dört bir yanından gelen ithalatçılar, doğal taş ihtiyaçları için Çin’de en ucuz fiyatları bulmakta zorlanıyor.
2. HİNDİSTAN
Hindistan’daki taş endüstrisi de değişen koşullara yanıt olarak hızla gelişmekte. Çoğunlukla güneyde yer alan, ihracata yönelik granit endüstrisindeki iş adamları temelde iki yol izledi: Ya kuvars plaka üretimine geçtiler ya da tesislerini büyüyen yerel pazar için ithal mermeri işlemek ve satmak üzere uygun hale dönüştürdüler.
İnşaat sektörü ülkenin her yerinde büyümekte. Rajasthan, taş endüstrisinin yeni yatırımlar ve özellikle kuvarsit olmak üzere yeni malzemelerin çıkarılması konusunda büyüme gösterdiği yer.
Ayrıca, büyük bir zanaatkârlık endüstrisi çok iyi gidiyor ve istihdam yaratıyor.
Çoğunlukla Türkiye’den blok olarak yapılan mermer ithalatı artıyor, ancak ithalatçı sayısı neredeyse 400’e çıktığı için şirket başına ithalat o kadar etkileyici görünmüyor. 2025 yılında tüm bu eğilimlerde bir hızlanma görülebilir.
3. GÜNEY DOĞU ASYA
Güney Doğu Asya ülkeleri Çin’deki yavaşlamanın etkisini hissetmeye başlıyor. Vietnam işleme kapasitesine aşırı yatırım yapmış olabilir ve sektördeki yavaşlama açıkça görülmekte. Buna karşın Endonezya yaklaşık %5’lik istikrarlı bir büyüme sağlamış ve kendi işleme kapasitesini geliştirmekte.
4. AVRUPA
Avrupa’da yeni bir olgu var: 2025’te genellikle zor durumda olan Güney ve Doğu Avrupa ülkeleri için görünüm daha iyi. Batı/Kuzey Avrupa ülkelerinde ise daha az dinamizm görünüyor.
Polonya taş endüstrisi son 3 yıldır zorlanıyor ancak 2025’te aylar geçtikçe çok daha iyi olması muhtemel.
Romanya düşük fiyatlı doğal taş için ilginç bir pazar. Kemer sıkma önlemlerinin devreye girmesiyle birlikte 2025 yılında Fransa’da kamu sektörü projelerinin azalması olası. Alman ekonomisi 2025 yılında zayıf olacak. İspanya’da inşaat sektörü, özellikle Madrid ve Barcelona gibi şehirlerde ve tüm sahil boyunca çok daha iyi durumda. Türkiye’nin devasa büyüklükteki mermer endüstrisi mevcut ekonomik ortamda çok büyük kalmaya devam ediyor ve büyük olasılıkla taş ocakları ve fabrika sahipleri mallarını satmak için mücadele etmeye devam edecek.
Ancak projelerde ve ev yenilemelerinde daha sık kullanılan malzeme porselen. İtalya daha dinamik bir ekonomik ortam bekleyebilir.
5. ORTA DOĞU
Irak şu anda en cazip pazar haline gelmiş durumda. Premium taşlar BAE’deki lüks konut segmentinde büyük bir pazar bulmaya devam ediyor. Suudi Arabistan, kansız geçen 2024 yılının ardından yeniden yükselişe geçti. Genel olarak, taş endüstrisinin daha fazla gelişme ve büyüme görmeye devam edeceği yer Kuzey Afrika. Ve Kuzey Afrika ülkeleri uluslararası pazarların yeni tedarikçileri haline gelmekte.
6. ABD
Enflasyonun kontrol altına alınmasıyla birlikte faiz oranlarının düşmesi ve yeni yönetimle birlikte vergilerin azalması beklendiğinden, birçok kişi inşaat faaliyetlerinin yakında canlanacağını düşünüyor. Ne de olsa 3 ila 4 milyon konut açığı olduğu tahmin ediliyor. İyimser görünümü engelleyebilecek olan etken satın alınabilirliktir. Ev arayan çoğu insan ilk evleri için alıcıdır ve yüksek fiyatlar bir engel haline gelebilir. Genel olarak, ekonomi çok güçlü olmaya devam ediyor, bu nedenle normal yenileme faaliyeti çok dinamik kalmalıdır. Büyük olasılıkla pazara giren proje sayısı da artacaktır. Yüksek para maliyeti, inşaat malzemelerinin artan maliyeti, lojistik sorunlar, tüm bu faktörler inşaatçıları zor durumda
7. LATİN AMERİKA
Meksika taş endüstrisi, yeni açılan taş ocakları, makine yatırımları ve ABD’ye yapılan ihracatın artmasıyla çok dinamik bir pazar haline geldi. Yerel pazar da büyümekte. 2025 yılı da sektör için iyi bir yıl olacaktır.
Brezilya şu anda taş endüstrisinde dünyanın en büyük oyuncusu konumunda. Bunun temeli, tüm dünyada çok popüler hale gelen kuvarsitlerin neredeyse sınırsız çeşitliliğine ve arzına dayanıyor. Dünya, her ay yaklaşık 12 bin metreküp çıkarılan Tac Mahal kuvarsitine doyamıyor gibi görünüyor. Ancak Brezilya da artık önemli bir beyaz mermer üreticisi ve büyüyen bir ihracatçı. Brezilya yerel pazarı 2024 yılında çok dinamikti ancak 2025 yılında inşaat aşamasındaki projeler tamamlandığında yerel pazarda yavaşlama görülebilir. Para birimi real, 2024 yılında yaklaşık %25 oranında devalüe oldu, bu ihracat için iyi bir gelişme ancak faiz oranları da yükseliyor.
Daha küçük pazarlar olan diğer Güney Amerika ülkeleri de talebin durgun olduğu on yılın ardından büyüme göstermeye başlıyor.
YAPAY MALZEMELERDEN KAYNAKLANAN REKABET
- Silikozis sorunu Demokles’in Kılıcı gibi Kuvars’ın tepesinde sallanmakta ve karşı karşıya olunan tek sorun da arz fazlası değil. Şu an itibariyle ABD için ithalat istatistikleri, 2024 rakamları ile 2023 rakamları karşılaştırıldığında kuvars talebinde istikrar olduğunu göstermektedir. Hindistan şu anda Güney Doğu Asya’daki fabrikalar gibi önemli bir tedarikçi konumunda.
- Porselen endüstrisi… Talep ve arz arasındaki büyük dengesizlik nedeniyle fiyatlar keskin bir şekilde düştü. Son zamanlardaki yüksek enerji maliyeti, kar marjlarını mahvetti ve birçok şirket zor durumda.
- Çok sayıda araştırma yapılıyor ve silika içeriği düşük veya hiç olmayan yüzeyler muhtemelen yakında ana akım haline gelecek. Porselen endüstrisi de son derece yenilikçi ve sürekli yeni tasarımlar üretiyor. Ve çok daha pazarlama odaklılar. Porselen, dekorasyon uygulamalarında ve projelerde doğal taş için zorlu bir rakip olmaya devam edecektir.
2025’TE SEKTÖR
Bazı trendler netleşiyor ve 2025’te pekişecek.
Premium segmentteki taşlarla çalışan şirketlerin iyi iş çıkaracağı açık: Taj Mahal, traverten, siyah taşlar, oniks ve diğer bazı taşlara olan talep güçlü kalmaya devam ediyor. Premium malzemelerin ocak sahipleri istedikleri fiyatı talep edebilirler.
Ancak, taşların büyük çoğunluğu, yaygın olarak bulunanlar, ticari malzemeler ve çoğunlukla yapı malzemesi olarak kullanılanlar için durum çok farklı. Şirketler bu taşlarla yeni uygulamalar geliştirmediği sürece 2025 yılı zor bir yıl olmaya devam edecek. Küçük ölçekli ancak yenilikçi olan ve yeni dokular ve yüzeylerle karar vericilere ulaşan şirketlerin durumu nispeten daha iyi olacaktır.
SONUÇ
Doğal taş sektöründeki geçiş aşaması artık oldukça ilerlemiş durumda. Çeşitli niş segmentlerden oluşan bir endüstri haline geliyor, sadece fiyat düşürmek yerine değer katmaya daha fazla odaklanılıyor. Fiyatlar ne kadar düşürülürse düşürülsün, her zaman daha ucuz bir başkası olabileceğinin artık farkına varılmış durumda.. Üstelik yapay malzemeler en ucuz taştan bile daha ucuz olabiliyor.
Şu anda karar vericilere ulaşmak için ciddi çaba sarf eden kişiler, iç mimarların ve mimarların doğal taşa çok olumlu baktıklarını keşfettiklerinde hoş bir sürprizle karşılaşıyorlar. Alternatiflerine kıyasla daha düşük karbon ayak izi büyük bir artı. Ancak alternatif malzemelerin de kendi argümanları var.
2025 yılı, mobilyada doğal taşın tüm dikkatleri üzerine çeken önemli bir iş haline geldiği ve muhtemelen bir sonraki büyüme motoru olduğu yıl olabilir. Aslında, giderek daha fazla şirket kendi yerel pazarlarında yemek masaları, yüksek tasarım bileşenli sehpalar, banklar, bahçe için masa ve sandalyeler gibi ürünleri test ediyor. Yakında bu şirketler uluslararası pazarlara açılmaya başlayacaklar. 2025 yılı geri dönüş yılı mı olacak? Çünkü o zaman doğal taş endüstrisinde yeni bir çağ başlayacak.
