2022 yılını 6,5 milyar dolarlık ihracatla kapatan maden sektörü, 2023’ün ilk 3 ayında 1 milyar 323 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Geçen yılın aynı dönemine göre ihracatta yüzde 13,13’lük gerileme yaşandığını ifade eden İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Selçuk Çevik, “İhracatın gerilemesinde; ana pazarlarımız olan Çin, ABD ve Avrupa’daki gelişmeler etkili oldu. ABD’de yaşanan bankacılık krizi, Çin’in henüz tam olarak geri dönüş yapamaması ve Avrupa’daki gelişmeler ihracatımıza yansıdı. Ayrıca, Türkiye’de yükselen maliyetler nedeniyle fiyatı Londra Metal Borsası’nda belirlenen metalik madenlerin fiyatları da maliyetlerin altında kaldı. Birçok madenci bu yüzden çalışmalarına ara verdi. Şubat ayı başında yaşanan deprem felaketi ve İskenderun Limanı’ndan sevkiyatların gecikmesi de ihracatı etkileyen gelişmeler arasındaydı” dedi.
Maden sektörünün 2023 yılı ilk çeyrek ihracat verileri açıklandı. 2023 yılının ilk üç ayında, geçen yılın aynı dönemine oranla maden sektörünün ihracatı yüzde 13,13 düşüş ile 1 milyar 524 milyon dolar seviyesinden, 1 milyar 323 milyon dolara geriledi. Sadece mart ayı dikkate alındığında ise maden sektörü ihracatı yüzde 12,75 düşüşle 483,9 milyon dolar oldu. 2023 yılının ilk üç ayında maden ihracatının alt kırılımlarına bakıldığında ise metalik cevherler ihracatındaki düşüş yüzde 22,02 seviyesinde gerçekleşti. 2022 yılının ilk 3 ayında 571 milyon dolar olan metalik cevherler ihracatı, 2023’ün aynı döneminde 445,2 milyon dolar oldu. Benzer bir durum doğal taşlar ihracatında da yaşandı. Geçen yılın aynı döneminde 479,6 milyon dolar olan doğal taşlar ihracatı yüzde 13,06 düşüşle 417 milyon dolara geriledi. 2022’nin ilk 3 aylık döneminde 288,6 milyon dolar olan endüstriyel mineral ihracatı, yüzde 1,08 gerileyerek 285,6 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
ABD’DEKİ BANKA KRİZİ ETKİLİ OLDU
Maden ihracatında 2023’ün ilk 3 aylık döneminde yaşanan gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulunan İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Selçuk Çevik, “Yılın ilk 3 aylık döneminde maden ihracatında düşüşe şahit olduk. Bu durumun ilk olarak ana pazarlarımız olan Çin, ABD ve Avrupa ülkelerindeki gelişmelerden kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz. Çin’de henüz inşaat sektörünün devreye girmemesi, ABD ve Avrupa ülkelerinde ekonomilerin henüz toparlanamaması gibi sebepler ihracatımızı etkiledi. Ayrıca, ABD’de yaşanan bankacılık krizi nedeniyle ABD’li birçok firma stoklu çalışmamaya başladı. Firmalar, ellerindeki stoklarla işlerine devam etmeye çalışıyorlar. Tüm bunların dışında, ülkemizde şubat ayı başında yaşanan deprem felaketinin de etkileri görülüyor. Deprem sonrasında İskenderun Limanı’nda yaşanan durum nedeniyle de ihracat sekteye uğradı. Sevkiyatlarda gecikmeler yaşandı” dedi.
MALİYETLER YÜZDE 100’DEN FAZLA ARTTI
Madencilik sektörünün mevcut ekonomik şartlardan da etkilendiğine dikkat çeken Mustafa Selçuk Çevik, şunları söyledi: “2023 yılı için ‘Yeniden Değerleme Oranı’ yüzde 122,9 olarak belirlenmişti. Bu oran madencilerin ödediği Orman Arazi Bedelleri’ne de aynı şekilde yansıtıldı. O dönem, bu oranın çok yüksek olduğuna dair Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Maden Sektör Kurulu da bir açıklama yapmıştı. Ancak, bir değişiklik olmadı. İşçilik maliyetlerimiz yüzde 100’den fazla arttı. Enerji giderlerimiz yükseldi. Maliyetler bu şekilde artarken döviz kurları aynı seviyede kaldı. Burada bir örnekle konuyu anlatabiliriz. Bakır, çinko, demir gibi madenlerin fiyatları Londra Metal Borsası’nda belirleniyor. Yani, dünya çapında bu fiyatlar üzerinden ticaret yapılıyor. Örneğin, Türkiye’de metalik madenlerde geçen yıl 300 dolara satılan bir ürünün maliyeti 260 dolardı. Ancak, Türkiye’de yaşanan maliyet artışları nedeniyle 300 dolarlık ürünün maliyeti 320 dolara çıktı. İşte, bu yüzden birçok maden işletmesi üretimini durdurdu ya da ara verdi. Madenler ekonomikliğini yitirmeye başladı” dedi.
İHRACATTA SUUDİ ARABİSTAN SÜRPRİZİ
İMİB olarak yaşanan olumsuz gelişmelere rağmen yeni pazarlar yaratmaya ve mevcut pazarlarda da maden sektörünün payını artırmak için çalışmalara devam ettiklerinin altını çizen Mustafa Selçuk Çevik, “Bu kapsamda Birliğimiz düzenlediği ticaret heyetleriyle üyelerine destek olmayı sürdürüyor. Bu yıl sonuna kadar ticaret heyeti sayısında 18’e ulaşacağız. Gelecek yıl ise bu sayıyı 24’e çıkarmayı hedefliyoruz. Bu heyetlerimizin ihracata olumlu etkilerini kısa sürede görmeyi umuyoruz. Hatta düzenlediğimiz ticaret heyetlerinin olumlu etkilerini bazı ihracat pazarlarımızda ilk 3 ayda görmeyi başardık. Uzun süredir yaşanan problemler nedeniyle ihracatın gerilediği Suudi Arabistan pazarına, yılın ilk 3 ayında 31 milyon 572 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Bir önceki yılın aynı döneminde Suudi Arabistan’a yapılan ihracat 1 milyon 411 bin dolar seviyesindeydi. Yaşanan yükseliş yüzde 2136’yı buldu. Dikkat çeken diğer bir yükseliş ise yüzde 1977 artışla Slovenya’da yaşandı. Slovenya’ya ihracat 860 bin 868 dolardan 17 milyon 881 bin dolara yükseldi Benzer şekilde İran’a yapılan ihracat da yüzde 29,13 artarak 18 milyon 507 bin dolardan, 23 milyon 889 bin dolara çıktı. Gelecekte çok daha büyük satışlar gerçekleştirmeyi hedeflediğimiz Hindistan’a yapılan ihracatta da yüzde 10,87’lik artış yaşandı. Hindistan’a yapılan ihracat 39 milyon 88 bin dolardan 43 milyon 338 bin dolara çıktı” ifadelerini kullandı.
İlk 3 ayda en çok maden ihracatı gerçekleştirilen ilk 20 ülke (USD)
ÜLKE 2022 2023
ÇİN HALK CUMHURİYETİ 349.298.380 329.098.238
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 157.838.177 99.353.487
BULGARİSTAN 105.519.113 76.494.166
İTALYA 70.401.154 65.727.990
İSPANYA 81.629.086 45.025.697
HİNDİSTAN 39.088.556 43.338.420
BELÇİKA 51.445.118 40.579.328
İSRAİL 37.775.443 34.473.115
HOLLANDA 34.364.877 32.600.344
SUUDİ ARABİSTAN 1.411.929 31.572.211
FRANSA 34.558.220 31.405.421
IRAK 27.961.382 28.846.326
ALMANYA 45.062.474 26.403.939
RUSYA FEDERASYONU 10.051.127 24.141.150
İRAN 18.507.517 23.899.003
MENEMEN DERİ SR.BLG. 17.627.703 22.251.930
GÜNEY KORE CUMHURİYETİ 18.156.519 20.187.940
ROMANYA 31.848.022 17.943.840
SLOVENYA 860.868 17.881.066
JAPONYA 17.780.460 17.405.770
