Çin Pazarı’ndaki düşüş bir türlü durdurulamıyor, Türk Doğaltaş Sektörü’nün ihracat geliri gerilemeye devam ediyor. 2019’un ilk 11 ayında 1 milyar 703 milyon dolar kazanan Türkiye, 2018’in aynı dönemine oranla yüzde 3.64 kayıp yaşadı.
Hayat… Bazen en büyük dayanak noktanız, en büyük zaafınız haline gelebiliyor. Oradan güç alırken, sıkıntıları oradan aldığınız destekle aşarken, bir anda boşlukta kalabiliyorsunuz. Tıpkı Türkiye ile Çin arasındaki ilişki gibi. Türk Doğaltaş Sektörü adına, Çin kuşkusuz çok fazla şey ifade ediyor. Rakamlar zaten her şeyi anlatmaya yeterli. Türkiye’nin doğaltaştan elde ettiği ihracat gelirinin neredeyse yarısı Çin pazarından geliyor. Ama böyle hayati bir pazarda yaşanan en küçük bir sarsıntı, büyük etkilere neden olabiliyor. Türk Doğaltaş Sektörü adına 2019’un ilk 11 ayına ait ihracat verilerini de bu pencereden okumak gerek.
Satılan ürün yüzde 5.59 azaldı
Rakamları incelemeye önce genel verilerden başlayalım. Ocak-Kasım 2019 döneminde toplam 6 milyon 532 bin 261 ton doğaltaş ihraç eden Türkiye, 1 milyar 703 milyon 283 bin 400 dolarlık kazanç elde etti. 2018 yılıyla kıyasladığımızda satılan ürün miktarında yüzde 5.59, elde edilen gelirde ise yüzde 3.64’lük azalma göze çarpıyor. Bu düşüşün alt başlıklarını incelediğimizde ise, karşımıza en büyük müşterimiz olan Çin çıkıyor.
Son 7 yılın en düşük geliri
Türkiye, 2019’un ilk 11 ayında Çin’e toplam 3 milyon 122 bin 387 tonluk ihracat gerçekleştirirken, bu satış karşılığında 643 milyon 30 bin 235 dolar kazanç sağladı. 2018 yılına oranla kazancımızdaki düşüş yüzde 11.7 olurken, satılan ürün miktarının da yüzde 16 azaldığını belirtelim. Fotoğrafa daha geniş açıdan baktığımızda ise 2012 yılından bu yana Çin pazarında en düşük seviyeye indiğimiz göze çarpıyor. 2017 yılının ilk 11 ayında 882 milyon dolar olan Çin gelirinin, 2 yıl içinde yaklaşık 240 milyon dolar düşüş göstermesi, bu pazardaki sorunu en net şekilde yüzümüze çarpıyor.
Blokta kayıp 85 milyon dolar
Çin pazarındaki durumu anlattık. Hal böyle olunca Çin’in başrolde olduğu blok pazarının genel rakamlarındaki düşüş de kaçınılmaz oluyor. Blok pazarında 2019’un ilk 11 ayına yansıyan daralma ürün satışında yüzde 12.4, gelirde ise yüzde 9.6. Ocak-Kasım döneminde satılan 4 milyon 114 bin 307 ton blok mermer karşılığı, Türk Doğaltaş Sektörü’nün kasasına 796 milyon 688 bin dolar girdi. Geçtiğiz yılın ilk 11 ayına oranla, blok ihracatından elde edilen gelir 85 milyon dolar düşüş gösterdi. Blok ihracatında en dikkat çeken nokta ise, İtalya’ya sattığımız blok oranındaki artış. Çizme’ye sattığımız blok mermer miktarı, 2018’in ilk 11 ayına göre yüzde 45.6 artarken, kazancımız 15.6 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.
ABD’de yüzde 5.8’lik daralma
Geçelim Amerika Birleşik Devletleri’ne… Blok pazarının başrol oyuncusu Çin’de karşımıza çıkan tablo, maalesef işlenmiş mermer pazarının lideri ABD’de de çok farklı değil. Ocak-Kasım 2019 döneminde ABD’ye ihraç ettiği 588 milyon 314 bin tonluk doğaltaş karşılığında Türkiye’nin kazancı 260 milyon 412 bin 824 dolar olarak kayıtlara geçti. Dünya devine sattığımız ürün miktarı yüzde 3.6, elde edilen gelir ise yüzde 5.8 oranında azaldı.
İşlenmiş mermer yerinde saydı
ABD pazarındaki bu gerilemeye karşın işlenmiş mermer istatistikleri en azından ‘yerinde saymayı’ başardı. 2019’un ilk 11 aylık diliminde, 1 milyon 610 bin 370 tonluk işlenmiş mermer ihraç eden Türkiye, 642 milyon 583 bin 111 dolar girdi sağladı. Satılan ürün miktarı yüzde 5.3 artarken, gelirdeki artış binde 7 ile sınırlı kaldı. İhraç edilen ürün miktarındaki artışa karşın gelirin hemen hemen yerinde sayması da, birim fiyatlardaki düşüşün göstergesi oldu.
Suudi Arabistan atağa kaldı
Ocak-Kasım 2019 döneminde işlenmiş mermer pazarını ayakta tutansa Suudi Arabistan oldu. Arabistan pazarında Türkiye yüzde 17.4’lük bir büyüme yakalayarak 11 aylık kazancını 111 milyon 100 bin dolar seviyesine taşımayı başardı. Aynı şekilde İsrail pazarındaki büyüme de devam etti. Yüzde 6.9 oranında genişleyen İsrail pazarından, Türkiye’nin kasasına 58 milyon 834 bin dolar girdi. Buna karşın Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki durgunluk, Türkiye’nin ihracat rakamlarına da yansıdı. BAE pazarı yüzde 26.2 oranında küçüldü ve gelirimiz 35. 9 milyon dolara indi.
Avrupa ve Kuzey Afrika atakta
İhracat istatistiklerinin bölgesel analizinde iki bölge öne çıkıyor. Öncelikle Kuzey Afrika pazarındaki tabloya odaklanmak gerek. Türkiye bu pazarda geçen yıla oranla yüzde 65 oranında büyüme gerçekleştirirken, 59.1 milyon dolarlık gelir düzeyine ulaştı. Avrupa’da da pozitif bir tablo göze çarptı. Avrupa Birliği ülkelerine yönelik ihracatımız yüzde 7.8 arttı. AB’nin yıldızı ise yüzde 11.5 oranında gelişim gösteren Fransa oldu.
Bu pazarlarda hareket var
Peki hangi pazarlar hareketleniyor. İhracat istatistiklerine bu açıdan baktığımızda 5 ülke dikkat çekiyor. Bunların başında Libya geliyor. 2018 yılına oranla yüzde 136.9’luk bir büyüme gerçekleşen Libya’dan elde edilen gelir 23.7 milyon dolara yükselmiş durumda. Fas da yüzde 57.6’lık gelişimle (Gelir: 16.5 milyon dolar) hareketliliğini ortaya koyuyor. Aynı şekilde Rusya’ya olan doğaltaş ihracatımız da yüzde 87’lik bir artışla 11.6 milyon dolar seviyesine tırmandı. Ayrıca 2018 yılı rakamlarına baktığımızda doğaltaş ihracatının çok düşük olduğu iki pazardan Özbekistan’da yüzde 3 bin 241, Karadağ’da ise yüzde 556’lık artışlar, sektör adına dikkate değer.
