Karanlık…
Kelimenin tam anlamıyla zifiri karanlık… Ne zaman biteceğini bilemediğiniz, nasıl ayakta kalacağınızı düşündüğünüz bir karanlık…
Bir virüsün dünyayı esir aldığı günlerden geçiyoruz hep birlikte.
Sorun sadece virüs değil tabii. Dünya ekonomisi çok ciddi bir darboğazdan geçiyor. Çarklar dönmüyor… Olayın ekonomik boyutunu, virüsten kurtulduktan sonra çok daha net göreceğimiz kesin. Depremden sağ kurtulanlar, tsunamiyle yüzleşecek!
***
Peki bizde durum ne? Marble Trend Dergisi olarak evimizdeyiz ama evde de olsak, boş durmuyoruz. www.marbletrend.com.tr sitemizden ‘gazetecilik’ yapmaya devam ediyoruz. Dergimizin 12. yılında sizlere verdiğimiz ‘sektörün göz atmadan duramayacağı bir internet sitesi’ sözümüzü yerine getirmek için çabalıyoruz.
***
Gelelim doğaltaş sektörüne… Sektördeki son durumu aktarmak için önceki gün İstanbul Maden İhracatçıları Birliği’nden (İMİB) Ocak-Mart dönemine ait istatistikleri rica ettik. İMİB, her zamanki profesyonelliği ve kibarlığıyla en kısa sürede dönüş yaptı, rakamları paylaştı.
Şunu söylemek gerekiyor ki, rakamlar beni çok şaşırttı.
Öyle ki, Ocak Mart 2020 döneminde Türkiye’nin doğaltaş geliri, sadece yüzde 0.16’lık bir gerileme göstermiş ve 376 milyon 146 bin dolar olarak kayıtlara geçmişti.
Satılan ürün miktarındaki düşüş yüzde 8.07 civarında olsa da, ihracat geliri geçen yılın aynı dönemindeki seviyede kalmıştı.
Aklıma ilk olarak Ege Maden İhracatçıları Birliği (EMİB) Başkanı Mevlüt Kaya’nın neredeyse dilinden düşürmediği ‘İnadına üretim, inadına ihracat’ sloganı geldi… “Bu söz hiçbir zaman böylesine yerine oturmamıştı” diye düşündüm. Ama rakamlarını dilini yanlış değerlendirmemek için de tabloyu İMİB Başkanı Aydın Dinçer’e sormaya karar verdim.
Nasıl olmuştu da, doğaltaş sektörü böyle bir dönemde ihracat gelirini en azından geçen yılki seviyede tutmayı başarabilmişti?
***
Aydın Başkan, tabloya bütünsel bakmanın yanlış olacağını belirterek girdi söze. “Ocak ayında henüz virüsün etkisi söz konusu değildi. İhracat gelirimizde de hem blok, hem işlenmiş ürün anlamında bir artış söz konusuydu. Yani Ocak bizim için pozitif bir aydı. Krizin etkisini Şubat’tan itibaren sert bir şekilde hissetmeye başladık. Virüs, en büyük müşterimiz olan Çin’le aramızdaki ticareti durma noktasına getirdi. Blok pazarında çok büyük kriz yaşadık. Zira sadece blok üretimi üzerine çalışan firmalarımız var ve onlar için çok sıkıntılı bir dönem oldu.”
Rakamları biraz detaylı incelediğimizde de bu durum net bir şekilde görünüyor. Blok pazarında 3 aylık bilanço, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 19.43’lük gerilemeyi gösteriyor. (Kaldı ki, Türkiye’nin 2019 yılını da blok pazarında yüzde 8.48’lik kayıpla kapattığının da altını çizelim. Yani 2018’le kıyaslarsak, tablodaki sıkıntı daha çarpıcı hale geliyor!)
Aydın Başkan, bloktaki sıkıntının genel rakamlara neden yansımadığını ise “Şubat ayında virüs henüz Avrupa, ABD ve Körfez ülkelerine sıçramamıştı ve işlenmiş ürün pazarımız genel tabloyu ayakta tuttu. Mart ayında da İtalya’da sıkıntılar artmasına karşın henüz ABD ve Arap pazarı sayesinde işlenmiş ürün satışlarımız devam etti. Ancak artık Nisan ile birlikte yeni bir dönem başlıyor. Artık virüsün merkezi ABD ve Avrupa. Ayrıca Arap ülkelerinde de sokağa çıkma yasakları söz konusu. Gümrükler kapalı. Yani artık genel tabloda blok pazarındaki sıkıntıyı işlenmiş ürün pazarıyla dengelememiz söz konusu olamayacak.” diye özetliyor.
***
Bir diğer başlık da Çin tabii… Ocak-Mart 2020 dönemine dair istatistikler, Çin pazarında yüzde 21.55’lik bir daralmayı işaret ediyor. İMİB Başkanı Dinçer, Çin’de durumun nisbeten daha iyiye gitmesine dikkat çekiyor ve ekliyor: “Çin’de bir hareketlenme olacaktır. Zira, fabrikalar çalışmaya başladı. Ancak buradaki sorun seyahat. Çinli müşteriler buraya gelemiyor, ocaklara gidemiyor, ürün seçemiyor. Aracı firmalarla biraz biraz ticaret başlayacaktır ama bunun arzu ettiğimiz düzeylerde olması pek mümkün değil…”
***
Sonuç mu?
Evet, firma bazında çok sıkıntı çekenler oldu… Özellikle blok üzerine çalışan firmalar adeta ‘nefessiz’ iki ay geçirdi. Bazı firmalar, fabrikalarında üretime ara vermek zorunda kaldı. Ancak… Nisan için görüntü şu:
Kötü günler geride kaldı, korkarım ki daha kötüleri bizi bekliyor!